Labirinte tunelesh, porta betoni 6 metra, predha e plumba/ Misteret e fabrikës së armatimeve të Poliçanit (FOTO)

NeVertiti

~Kohe & Stine~
Staf në FV.AL
Themelues

Labirinte tunelesh, porta betoni 6 metra, predha e plumba/ Misteret e fabrikës së armatimeve të Poliçanit (FOTO)​

-640-0-61a7353201f7b.jpg


Media amerikane PetaPixel ka publikuar një artikull kushtuar qytetit në Jug të Shqipërisë, Poliçanit.


Kjo, për faktin se aty ndodhen fabrikat më të mëdha të armatimit në vend në kohën e regjimit komunist.
-640-0-61a73551c5ed8.jpg

Në repart ndodheshin 100 prej tyre, secila e aftë për të prodhuar afro 30,000 fishekë në ditë. Në kulmin e saj, rreth 4,000 njerëz punonin në uzina në tre turne. Megjithatë, në fund të viteve 1990, si rezultat i rënies së regjimit komunist dhe humbjes së aftësisë për të konkurruar në tregun ndërkombëtar të armëve, prodhimi ra. Fabrika ra në vështirësi financiare dhe u mbyll. Në atë kohë, shumica e pajisjeve të prodhimit u bënë të tepërta dhe disa u hoqën, u shitën ose u vodhën.

Kur shpërtheu lufta civile në vitin 1997, qyteti përjetoi trazira duke rënë në duart e rebelëve dhe kompleksi i prodhimit u mor përkohësisht nga bandat kriminale.

Në vitet e mëvonshme, qeveria shqiptare u përpoq të rifillonte funksionimin duke ndryshuar linjat e mbetura të prodhimit në çmilitarizimin e municioneve dhe eksplozivëve të vjetër, të skaduar. Përfundimisht, fabrika u mbyll përgjithmonë.


Vështirë ta mendosh se ky vend i qetë dikur kishte një histori kaq shpërthyese. Kjo është ajo që na bëri të vendosim të vizitojmë këtë vend.

Portat masive prej betoni 6 metra të lartë e bëjnë të vështirë hyrjen, madje as me forcën nuk hapen dot.

-640-0-61a735519c36e.jpg


Arrita të futem duke u mbështetur në menteshat e forta prej çeliku, ngjitem mbi skajin e sipërm të derës së betonit. Një heshtje e plotë që prishet vetë nga hapat tonë. Kur afrohemi, zbulojmë një vrimë të vogël në murin me tulla pas saj. Dikush duhet ta ketë bllokuar me qëllim. Unë shtyj derën. Rezulton se dera fshihte një kalim për në më shumë tunele. Kam numëruar të paktën katër prej tyre. Secila është mbi 200 metra e gjatë dhe e ndarë në një salla prodhimi, punëtori dhe magazina më të mëdha dhe disa më të vogla. Ata janë të lidhur me njëri-tjetrin nga korridore më të vogla dhe kalime lidhëse, duke krijuar një labirint kompleks nëntokësor.


-640-0-61a735517565a.jpg

Falë dritës së dorës arrijmë të dallojmë skicat e para të makinerive. Pas gati dy dekadash mospërdorimi dhe mungesë mirëmbajtjeje, shumica e pajisjeve të gërryera ndoshta janë të përshtatshme vetëm për skrap. Ka predha, plumba, madje edhe gëzhoja të kalibrave të ndryshëm të shtrirë kudo – në dysheme, tavolina, makina. Tuneli i dytë është i mbushur me daulle të mëdha rrotulluese, ndoshta për trajtim termik, domethënë për kalitjen e metalit të predhave në vetitë e tyre mekanike të kërkuara. Dhoma tjetër ishte vendi ku bëheshin plumbat.
-640-0-61a735512277a.jpg


Duken dhe makinat e klasifikimit që i poziciononin plumbat dhe i transferonin në makineritë që i shtypnin në predha të përgatitura, të mbushura me pluhur. Kjo ndoshta ishte pjesa më e rrezikshme e procesit, pasi një dhomë shtesë e ngjashme me bunkerin ishte ndërtuar pranë makinerive në mënyrë që një punëtor të mund të mbikëqyrte në mënyrë të sigurt prodhimin. Dhe e gjithë kjo u nda nga pjesa tjetër e kompleksit me porta betoni me trashësi dhjetëra centimetra.
-640-0-61a73550c47dc.jpg

Në zonat e magazinimit, shihen fuçi të ndryshkura të mbushura me një substancë misterioze të verdhë. E ndriçuar nga elektrik dore, ajo shkëlqen si bora në rrezet e diellit. Pikërisht pranë tij në dysheme shtriheshin thasë letre të lagur, nëpër të cilat shkëlqen materiali gri i errët. Ndoshta baruti ose disa kimikate të tjera të nevojshme për prodhimin e tij. Mbi pako shihet etiketa portokalli e zbehur me fjalën EKSPLOZIV, duke paralajmëruar përmbajtjen e rrezikshme.

-640-0-61a7355094451.jpg


Mirë do ishte të mos prekej asgjë. Në dhomën tjetër, gjejmë rreth një duzinë arka druri të grumbulluara mjeshtërisht pranë murit. Disa janë të hapura, duke zbuluar përmbajtjen e tyre – plumba.

Jemi kaq të zhytur në eksplorimin e këtij vendi mahnitës saqë nuk e vërejmë se kanë kaluar katër orë. Nuk është çudi – në fund të fundit, nuk është çdo ditë që shihni një fabrikë të fshehur municionesh nëntokësore.
-640-0-61a735506d543.jpg

Kthimi është i vështirë dhe shoqërohet me mendime të errëta: çfarë do të ndodhë nëse nuk e gjejmë daljen dhe do të na mbarojnë furnizimet? Telefonat nuk ndihmojnë as sepse muret e betonit janë gjysmë metri të trasha dhe më pas ka disa dhjetëra metra gurë të fortë që bllokojnë efektivisht kontaktin me botën e jashtme. Por për fat arrijmë të dalim./Pergatiti Gazeta Shqip
 

Konkursi Letërsisë

  • 1-Kur flet shpirti.

    Votat: 6 27.3%
  • 2-Buzëqeshje Maskuar.

    Votat: 12 54.5%
  • 3-Jam femër.

    Votat: 2 9.1%
  • 4-Je ti Nënë.

    Votat: 1 4.5%
  • 5-Ne duart e kohes.

    Votat: 1 4.5%
Back
Top